Tandvleesproblemen oplossen
Tandvleesontsteking ontstaat door de ophoping van tandplak en tandsteen rondom tanden en kiezen. Het kenmerkt zich door roodheid en zwelling van het tandvlees. Bij aanraking gaat het tandvlees gemakkelijk bloeden. Gingivitis (tandvleesontsteking) kan genezen door een goede mondhygiëne toe te passen. Als dat niet gebeurt dan ontstaat parodontitis.
Parodontitis is de ontsteking van de weefsels rondom de tand. Het is een bacteriële infectieziekte die ontstaat door ontstoken tandvlees. In een verder gevorderd stadium kan het kaakbot erdoor worden aangetast. Dan komen de tanden en kiezen los te staan. Daarbij spelen ook nog eens verschillende andere factoren een rol, zoals: roken, diabetes en genetische factoren.
Ontstoken tandvlees (gingivitis)
Met een goede mondhygiëne voorkomt u dat uw tandvlees ontstoken raakt. Daarom is het noodzakelijk dat u tweemaal per dag de tanden poetst met een fluoride tandpasta en ook dagelijks de ruimte tussen de tanden en kiezen reinigt met een flosdraad, stoker of rager.
Gezond tandvlees ziet er roze uit en ligt strak om de tanden en kiezen. Het bloed niet als u de tanden poetst en tussen de tanden met een tandenstoker, flosdraad of, als er genoeg ruimte is, met een rager schoonmaakt. Als tandvlees ontstoken is kan het rood, gezwollen, pijnlijk zijn en bloeden. Dit kan door heel de mond zijn maar ook plaatselijk, bijvoorbeeld tussen twee tanden of kiezen. Vaak is er ook sprake van een vieze smaak in de mond en/of een slechte adem.
De oorzaak van ontstoken tandvlees is tandplak wat op de overgang tussen tand en/of kies en tandvlees aanwezig blijft. Als de plak niet goed wordt weggepoetst zorgen de bacteriën die in de plak aanwezig zijn voor een ontsteking. Niet verwijderde plak gaat verharden onder invloed van kalkzouten in het speeksel en zo ontstaat tandsteen. Tandsteen heeft een ruw oppervlak en daar blijft weer gemakkelijk plak aan hangen en zo raakt het tandvlees steeds verder ontstoken.
Een tandvleesontsteking kan zich uitbreiden en het daaronder gelegen kaakbot aantasten. Uiteindelijk kan er zoveel kaakbot verdwijnen dat de tanden en kiezen los komen te staan. Deze ernstige vorm van ontsteking heet parodontitis. Ontstoken tandvlees geneest alleen als u dagelijks alle plak in de mond verwijdert. De tandarts of mondhygiënist kan het tandsteen verwijderen en u aanwijzingen geven om de mond goed schoon te houden.
Onderzoek door de tandarts of mondhygiëniste
Omdat er dus niet altijd klachten aanwezig hoeven te zijn die duiden op tandvleesproblemen, gebruikt de tandarts een zogenaamde pocketsonde om tandvleesproblemen op te sporen. Met deze sonde voelt en meet hij/zij hoe diep de pocket van elke tand of kies is. Op deze manier wordt een pocketstatus vervaardigd. Als er ook gekeken wordt hoeveel tandplak er aanwezig is (plakindex) en hoe snel het tandvlees bloedt (bloedingindex), dan wordt dit een parodontiumstatus genoemd. Met röntgenfoto’s kan de tandarts beoordelen in hoeverre het kaakbot is aangetast door de ontsteking. Als de situatie echt zeer ernstig is wordt een enkele keer ook onderzocht welke bacteriën zich in de mond bevinden en voor welke antibiotica deze gevoelig zijn, zodat de latere behandeling met antibiotica ondersteund kan worden.
Behandeling
De behandeling van parodontitis is erop gericht al uw tanden en kiezen zo lang mogelijk te behouden en begint met een goede mondhygiëne, die u zelf kunt toepassen.
Door dagelijks minstens tweemaal, gedurende minimaal twee minuten per keer, uw tanden te poetsen met een tandenborstel, kunt u zelf de tandplak verwijderen die zich boven het tandvlees bevindt.
Met de tandenborstel kunt u echter zelf niet goed de ruimte tussen tanden en kiezen reinigen. Hiervoor bestaan tandenstokers, flosdraad en ragers. De tandplak en tandsteen die zich diep in de pockets bevindt, kunt u echter zelf niet verwijderen. Dit wordt door de tandarts of mondhygiëniste gedaan met speciale instrumenten, al of niet onder plaatselijke verdoving. Na deze reiniging van het gebit verdwijnt de ontsteking meestal en hecht het tandvlees zich weer aan de tand of kies. Het is mogelijk dat door de uitgebreide reiniging uw tandvlees tijdelijk wat gevoeliger is en zelfs iets terugtrekt, waardoor u last kunt krijgen van gevoelige tandhalzen. Door elke dag te poetsen voorkomt u het ontstaan van een nieuwe ontsteking.
Na uitgebreide poetsinstructies wordt uw gebit vervolgens nauwlettend in de gaten gehouden en regelmatig gecontroleerd op het bestaan van restontstekingen. Het kan namelijk voorkomen dat het niet gelukt is alle tandsteen uit de verdiepte pockets te verwijderen. In een enkel geval zal er dan besloten worden tot het verrichten van een zogenaamde “flapoperatie”.
Bij een flapoperatie maakt de tandarts onder verdoving in een beperkt gebied het tandvlees los, zodat hij de pockets tot op hun diepste punt goed kan reinigen. Daarna wordt het tandvlees weer vastgehecht. Na de flapoperatie is alle tandsteen verwijderd en kan de wond rustig genezen, wat ongeveer een weekje duurt.
Na de flapoperatie kunt u last van enige pijn en zwelling van het tandvlees hebben, wat goed te bestrijden is met paracetamol volgens voorschrift (in de apotheek zonder recept verkrijgbaar).
Het is belangrijk dat het tandvlees na de flapoperatie enkele weken alle rust krijgt om te genezen. Gedurende die tijd mag u dan ook het gebit niet schoonhouden door middel van poetsen, flossen of stoken. Tegen de vorming van nieuwe plak moet u gedurende deze tijd een chloorhexidine bevattend mond spoelmiddel, een tandgel of spray gebruiken, die de vorming van bacteriën, en daarmee de vorming van plak, tegengaat. De tandarts geeft u hiervoor een recept mee.
Na de verwijdering van eventuele hechtingen beoordeelt de tandarts of u uw gebit weer gewoon mag gaan reinigen, zoals u is uitgelegd. Ondanks de grondige reiniging van het gebit door de tandarts of mondhygiëniste en een eventuele flapoperatie (indien nodig), zal het niet altijd lukken alle ontstoken tandvlees weg te halen en zodoende de behandeling te laten slagen. Zo is het niet mogelijk tussen de wortels van één kies te komen, waar zich ook tandplak en ontsteking kan bevinden. Soms loopt het kaakbot ook onder een te scherpe hoek om er goed bij te kunnen of is er al teveel kaakbot aangetast en verdwenen. In deze gevallen kan de ontsteking voortschrijden en gaat het verdwijnen van kaakbot gewoon verder. Dan zal het helaas soms toch noodzakelijk zijn (enkele) tanden of kiezen te trekken. De tandarts zal met u in zo’n geval de mogelijkheden bespreken voor een vervanging van de verloren kies of tand door middel van bijvoorbeeld een brug of prothese.
Na de behandeling
Na de flapoperatie trekt het tandvlees zich meestal wat terug, waardoor uw tandhalzen iets bloot komen te liggen. Dit kan gevoeligheid veroorzaken bij het poetsen en bij het eten of drinken van koude en warme spijzen. Meestal trekt dit na een tijdje weg. Eventueel kan de tandarts een soort beschermende lak op de tandhalzen aanbrengen. Ook zijn de blootliggende tandhalzen gevoeliger voor cariës. Pas uw eetgewoonten aan en matig het gebruik van suiker.
Let goed op dat uw mondhygiëne op peil blijft en houdt u zich goed aan de poetsinstructies! Alleen als u elke dag uw gebit goed schoon houdt en alle tandplak verwijdert, voorkomt u dat nieuwe ontstekingen ontstaan en uw gebit dus langer behouden blijft. Vaak is langere begeleiding en controle door de tandarts of de mondhygiëniste nodig.